[2018-03-05] De fouilleerbeurt, die merkwaardig veel weg heeft van een massage, eindigt met een “veel plezier op je werk” van de douanier. “ik bedoel natuurlijk: veel plezier” herstelt hij zichzelf. Ik glimlach en zeg: “nee, het is wel degelijk werk. Tot over 3 jaar.”
Ik ga de komende 3 jaar naar IJsland en ik neem mee: 9 verhuisdozen, 1 scheepskist, 1 racefiets en een hoofd vol ideeën (de vriendin komt later). Ik heb veel ideeën over IJsland. Of wacht, noem het verwachtingsvolle vooroordelen, want ik ben er nognooit geweest. Hier een incompleet lijstje wat betreft mijn verwachtingsvolle vooroordelen, waar ik graag over ga berichten op deze blog.
Hoe ziet de IJslandse cuisine eruit? Vis en kleine kuddedieren zijn de belangrijkste ingrediënten de oorspronkelijke IJslandse schijf van vijf (twee?), al dan niet gefermenteerd. Vandaag de dag is deze welvarende eilandnatie in staat zich te bedruipen met de meest exquise ingredienten, met een congruent prijskaartje. Ik vraag me af, zal een mooie Griekse salade duurder zijn dan een kakelverse zalm? Lunchen zij zoals wij dat ook doen (wat internationaal gezien op totaal onbegrip stuit), lekker simpel? Hebben ze ook drop? Is alcohol echt onbetaalbaar?
De 340.000 IJslanders spreken IJslands. Deze taal behoort tot de Skandinavische taalfamilie (Deens, Zweeds, Noors, etc.), maar is zo’n 1000 jaar geleden geïsoleerd geraakt, toen IJsland door de Noormannen en -vrouwen werd gekoloniseerd. Dit isolement gecombineerd met taalpurisme heeft ervoor gezorgd dat het IJslands minder op Deens, Zweeds en Noors lijkt, dan dat die talen onderling op elkaar lijken. Sommige websites claimen zelfs dat deze taal één van de moeilijkste ter wereld is. Is dit waar? En hoe staat het eigenlijk met de opkomst van het Engels, want de 340.000 spreken ook allemaal vloeiend Engels. Bedreigt dit lingua franca de IJslandse taal? Wat ondernemen ze om te voorkomen dat het IJslands wordt gedegradeerd tot kombuistaal? Tot welke gradatie gaat het mij lukken deze taal machtig te worden?
De IJslandse kroon is de munt waar het op dit eiland om draait. Sinds de bankencrisis, wie herinnert zich Icesave immers niet, heeft IJsland die tak van sport streng gereguleerd. Op wikipedia is te lezen dat een kwart van de economie wordt bepaald door het omsmelten van erts. Dit is een bijproduct van het feit dat ze door de vele hydro- en warmtewisselingcentrales nagenoeg gratis (en CO2 neutrale) energie hebben. De bitcoinmijners hebben ongetwijfeld ook deze wikipediapagina gelezen. Er wordt momenteel evenveel energie verstookt aan het mijnen van bitcoins als aan alle huishoudens! Hoe alomwezig is het toerisme? Is Reykjavík wat betreft huizenmarkt nog extremer dan Amsterdam?
Eén van ’s werelds grootste genetische onderzoekslaboratoria zit op IJsland. De oorzaak is dat IJsland eigenlijk een soort van groot Volendam is. Alhoewel deze vergelijking ook opgaat voor het muzicale succes, doel ik op de interessante (afwezigheid van) diversiteit in de genenpoel. Tel hierbij op dat IJslanders geen achternamen hebben maar naar hun vader of moeder worden vernoemd, en je hebt een potentieel incestueus mijnenveld. Gelukkig hebben ze een soort van anti-tinder, die bijhoudt hoe gewenst kinderen zijn. Hoe serieus is deze dreiging? Klopt de hardnekkige roddel dat er een mannentekort is en ze zelfs buitenlanders aanmoedigen voor.. uh.. genetische inmenging?
Reykjavík is de noordelijkste hoofdstad ter wereld. Een interessant bijeffect van de noordelijkheid is dat een kompas zo’n 12 lengtegraden afwijkt van het geografische noorden. Er zijn verder vulkanen, continentale platen die die troggen vormen, fjorden, maanlandschappen, watervallen, high-lands en tot slot: geisers. Het lange licht en de lange donkerte in de nacht, hoe gaan zij hiermee om? Is het waar dat sommige straten van Reykjavík nooit bevriezen doordat de aardkorst natuurlijk verwarmd wordt? Kan ik vanuit mijn werkkamer het noorderlicht zien?
Om depressie, alcoholisme en meer te voorkomen stimuleert de overheid groepsactiviteiten, zoals muziek maken en voetbal. Hoe bruisend is Reykjavík? Trouwens, hoe komt het dat de grootste groep van immigranten Pools is? Waarom waren tot voorkort Baskische mensen personen non-grata? Wat zijn de kabbeljauwoorlogen ookalweer? Hoe hebben ze zich van de Deense kroon weten te ontworstelen? Is IJsland door de koude oorlog in een snelkookpan van ontwikkelingen gekomen? Hebben zij traditionele sporten die men elders niet heeft? Waar haal je die typische truien?
Tot slot heb ik ook ideeën die niets met IJsland temaken hebben. Dit zijn veel wetenschappelijke ideeën. De wetenschap is namelijk de reden dat ik naar IJsland verkas. De kleine eilandnatie investeert veel geld in haar universiteiten (ik tel er in ieder geval al twee) en zij zagen, terecht, brood in mijn onderzoeksvoorstel.
Ik maak binnenkort deel uit van een kleine maar gefocuste groep theoretische natuurkundigen. Het mooie van theoretische natuurkunde is dat je geen significant nadeel hebt aan een kleine universiteit, omdat je geen duur laboratorium nodig hebt of (technisch) personeel. Pen, papier, internet en veel koffie zijn in principe voldoende.
Ik hoop in de komende 3 jaar in staat te zijn veel van de bovenstaande verwachtingsvolle vooroordelen te kunnen testen– en daar dan over te berichten. Tot slot ben ik van plan al mijn IJslandgerlateerde schrijfsels met een leuk IJslands woordje of zinnetje af te sluiten. Bij deze:
In IJsland zeggen ze..
Figuur gemaakt en beschikbaar gesteld door Freepik via flaticon