IJsland en de Baskenslachting
[2018-05-25] Je kent vast de verhalen over bloedvergieten tussen Basken en (andere) Spanjaarden en Basken en (andere) Fransen. Wat je waarschijnlijk niet weet, is het verhaal over de slachting die plaatsvond tussen IJslanders en Basken.
De walvisslachting die aan de Baskenslachting voorafging
Zoals zoveel verhalen die gaan over IJsland, spelen walvissen een belangrijke rol (eerder schreef ik dit stuk over IJsland en de reden voor walvisvaart). De Basken waren in de 16e eeuw succesvolle walvisvaarders. Ze voeren, uiteindelijk met wel 30 schepen, naar de noordoostkust van Canada om daar op de vinvis te jagen.
.jpeg){kind=link}
Op hun tocht van en naar Baskenland voeren ze ook langs IJsland om handel te drijven. Dit ging in harmonie en er was op een zeker moment zelfs sprake van een mengelmoestaal die zich bediende van onder andere het IJslandse en Baskische vocabulaire.
In de winter van 1615 ging het echter mis.
Vogelvrij in de Wesfjorden
De winter van 1615 was ontzettend taai. Drie Baskische walvisschepen waren door ijs genoodzaakt te overwinteren in de Westfjorden in het noordwesten van IJsland. Alhoewel de Basken de bewoners probeerde te paaien met walvisjes vonden de IJslanders het niet fijn dat de Basken zo lang bleven, maar vooruit.
Na een lange winter, waar over en weer relletjes waren om gestolen vee en walvistraan brak het juiste tij aan om te vertrekken voor de Basken. Of althans, zo leek het. Door een storm leden de Baskische schepen schipbreuk en de drie schepen raakte verspreidt over we Westrfjorden.
Nu was het eigenlijk al zo dat de IJslanders niet mochten handelen met de Basken, door een embargo van de Deense koning. Wettelijk waren de IJslanders al toegestaan de Basken aan te vallen. Dit werd echter bekrachtigd door het hoofd van de Westfjorden, naar aanleiding van de schermutselingen in de winter.
En toen waren er nog 0
Een voor een werden de schipbreukelingen van één specifiek schip op de hielen gezeten en vermoord op de meest gruwelijke wijzen. Dit alles is tot in detail opgeschreven door IJslandse historici. Die lente hebben 32 Basken hun schipbreuk met het leven moeten bekopen door de IJslanders.
Er wordt bijvoorbeeld beschreven dat de kapitein het vrijwel als langste van de 32 vermoordde Basken overleefde. Toen de IJslanders de laatste van hen achterna zaten, sprong hij in het ijskoude water en zwom, tot ontzag van de IJslanders, pijlsnel weg.
Jammer genoeg voor de kapitein roeiden de IJslanders hem al gauw achterna en gooide succesvol een steen op zijn hoofd. Halfdood aan land gebracht staken ze een dolk in zijn borst en sneden hem open tot zijn navel. Zijn ingewanden stroomden uit zijn lichaam..
Meer details zal ik jullie besparen.
De Baskenwet anno nu
Hoe staat het nu met deze vreselijke wet en afgrijselijke slachting?
Pas een paar jaar geleden bleek dat de wet waarin Basken vogelvrije verklaard waren, nog steeds in de Westfjordse boeken stond. Onder de aanwezigheid van een Baskische delegatie werd op 22 april 2015, zo’n 400 jaar na deze slachting, de wet officieel afgeschaft. Gelukkig maar.
In IJsland zeggen ze..
- brúðkaup (broedhkeup) – bruiloft
Brúð en bruid zijn duidelijk hetzelfde. Het verschil lijkt in het tweede gedeelte te zitten. Het Nederlandse tweede gedeelte, loft, komt oorspronkelijk van een ‘snelle loop’. Dit zou kunnen verwijzen naar het naar huis dragen van de bruid door de bruidegom. In het IJslands laat het tweede gedeelte zich weinig te raden over. Kaup betekent koop. De bruiloft is dus het kopen van de bruid. Lekker romantisch, he?
Voor het Nederlandse gedeelte heb ik gebruik gemaakt van dit artikel.
Mocht je bang zijn om niet helemaal op de hoogte te blijven van deze blog? Vrees dan niet! Geef je email-adres hierboven op en alles komt goed.
Ik heb gebruik gemaakt van dit artikel en dit artikel als bron.
Figuur gemaakt en beschikbaar gesteld door Freepik via flaticon